วัดไตรภูมิ(วัดใต้เมืองไชยบุรี) 

ที่ตั้ง              บ้านไชยบุรี ตำบลไชยบุรี อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม

พิกัดทางภูมิศาสตร์       พิกัดแผนที่มาตราส่วน 1:50,000  พิมพ์ครั้งที่ 1-RTSD ลำดับชุด L7018 ระวาง 5844 II ที่ 48QVE428520 ประมาณรุ้งที่ 17 องศา 39 ลิปดา 14.37  ฟิลิปดา เหนือ  แวงที่ 104 องศา 27 ลิปดา 39.32  ฟิลิปดา ตะวันออก (ค่าพิกัดจาก GPS ที่ 48 P 442821 1951987 (WGS84))

แผนที่มาตราส่วน 1:50,000  พิมพ์ครั้งที่ 1-RTSD ลำดับชุด L7018 ระวาง 5844 II ที่ 48QVE428520

แผนที่ทหารแสดงตำแหน่งวัดไตรภูมิ(วัดใต้เมืองไชยบุรี)

          ประวัติวัดไตรภูมิ(วัดใต้เมืองไชยบุรี) หรือวัดศรีสุนันทามหาอาราม สร้างเมื่อปีพ.ศ2357 โดยพระยาหงสาวดี ผู้ปกครองเมืองไชยบุรี สร้างอยู่ริมแม่น้ำโขงถัดจากวัดกลางมาทางด้านทิศใต้ ต่อมาวัดนี้ได้ถูกแม่น้ำโขงเซาะพังและได้ตกลงสู่แม่น้ำโขงไป สภาพปัจจุบันเป็นวัดร้าง วัดไตรภูมิ(วัดใต้เมืองไชยบุรี)สร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออก หันหน้าเข้าสู่แม่น้ำโขง สิ่งสำคัญภายในวัดที่กรมศิลปากรขึ้นทะเบียนคือ ศิลาจารึก

           จารึกในประเทศไทย เล่มที่ 5 หน้า 258-262 กล่าวถึงจารึกวัดไตรภูมิ ว่า สร้างจากศิลาทราย เป็นจารึกรูปใบเสมา แตกออกเป็น 2 ส่วน ส่วนที่ 1 กว้าง 57 เซนติเมตร สูง51.5 เซนติเมตร หนา 4 เซนติเมตร ส่วนที่ 2 กว้าง 67.5 เซนติเมตร สูง 47.5 เซนติเมตร หนา 4 เซนติเมตร จารึกเป็นอักษรธรรมอีสาน ภาษาไทยระบุปีพุทธศักราช 2357 คำแปลจากแผ่นศิลาจารึกสรุปความได้ว่า “พระยาหงสาวดี สร้างวัดศรีสุนันทามหาอาราม ภายหลังจากสร้างเมืองไชยสุทธ์อุตมบุรีแล้วเสร็จมาแล้ว 6 ปี โดยเริ่มสร้างในปีจอ พ.ศ.2357 ด้วยมีจิตศรัทธาในพระพุทธศาสนา และมีความรักในพระนางศรีสุนันทาซึ่งเป็นภรรยา” ปัจจุบันศิลาจารึกได้ถูกนำไปเก็บรักษาใว้ในพระอุโบสถวัดไตรภูมิไชยบุรี บ้านไชยบุรี ตำบลไชยบุรี อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม

           เอกลักษ์ณ์ของวัดไตรภูมิคือ ศิลาจารึกที่ได้แสดงถึงร่องรอยทางประวัติศาสตร์ของชุมชนโบราณแห่งนี้ ซึ่งเนื้อหาจารึกเป็นข้อมูลเรื่องราวผูกพันกับผู้จารึกซึ่งเป็นชนชั้นปกครอง หรือเป็นผู้นำหมู่คณะเพื่อแสดงเจตนาการกระทำของตนให้เป็นที่ประจักษ์ต่อส่วนรวม

           กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานสำคัญของชาติ เรื่องการกำหนดจำนวนโบราณสถานสำหรับชาติ ในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2475